System gospodarki odpadami

Łużyckie Centrum Recyklingu jest instalacją komunalną dla 22 gmin województwa lubuskiego: Bobrowice, Brody, Bytnica, Gozdnica, Gubin (gmina i miasto), Iłowa, Jasień, Krosno Odrzańskie, Lipinki Łużyckie, Lubsko, Łęknica, Maszewo, Nowogród Bobrzański, Przewóz, Trzebiel, Tuplice, Wymiarki, Żagań (gmina i miasto), Żary (gmina i miasto).

System gospodarki odpadami ŁCR Marszów obejmuje swym zasięgiem ponad 200 tysięcy mieszkańców. Zakład funkcjonuje w oparciu o technologię mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych (MBP). Całkowita przepustowość zakładu wynosi min. 90 000 Mg/rok odpadów komunalnych rocznie.

Najważniejszymi elementami zakłądu są:

segment segregacji mechaniczno-manualnej odpadów zmieszanych i zbieranych selektywnie – sortownia o przepustowości 46 000 Mg/rok strumienia odpadów komunalnych zmieszanych,
segment stabilizacji tlenowej odpadów biodegradowalnych i zielonych -kompostownia (instalacja intensywnej stabilizacji tlenowej o przepustowości 27 000 Mg/rok, plac dojrzewania kompostu i waloryzacji stabilizatu),
punkt demontażu odpadów wielkogabarytowych,
stacja kruszenia i magazynowania odpadów budowlanych,
segment tymczasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych,
kwatera składowa

W zakładzie zagospodarowywane są następujące strumienie odpadów: zmieszane odpady komunalne, odpady surowcowe i opakowaniowe i zbierane selektywnie, odpady biodegradowalne zbierane selektywnie, odpady zielone, odpady wielkogabarytowe, odpady budowlane zbierane selektywnie.

Sortownia

Linia sortownicza składa się ze specjalistycznych urządzeń: rozrywarki do worków, sita bębnowego, dwóch separatorów metali, separatora balistycznego, czterech separatorów optycznych, separatora niemetali, rozdrabniacza I stopnia, rozdrabniacza II stopnia, prasy belującej oraz sześciu kabin sortowniczych, w których pracownicy manualnie wydzielają surowce wtórne.

W procesie sortowania odpadów komunalnych wydzielane są następujące produkty: surowce wtórne, surowiec do produkcji paliwa alternatywnego RDF, frakcja biodegradowalna oraz balast.

W ŁCR Marszów odzyskiwane są surowce wtórne: makulatura, tertapak, szkło kolorowe i bezbarwne, tworzywa sztuczne oraz metale.

Kompostownia

Odpady biodegradowalne wydzielone w procesie sortowania odpadów zmieszanych trafiają do kompostowni składającej się z 8 zamkniętych, żelbetowych komór, w których zachodzi biologiczne przetworzenie odpadów biodegradowalnych i zielonych z wykorzystaniem napowietrzania, nawadniania z automatyczną kontrolą procesu.

Środek polepszający właściwości gleby „KOMPO-ZZO Marszów”

Z selektywnie zebranych odpadów zielonych wytwarzany jest środek poprawiający właściwości gleby „KOMPO-ZZO Marszów”. Innowacyjność procesu kompostowania odpadów biodegradowalnych polega na wykorzystaniu unikatowej technologii napowietrzania, nawadniania, podgrzewania w szczelnie zamkniętych komorach. Cała trudność polega na przeprowadzeniu i ścisłym kontrolowaniu przebiegu procesu w stworzonych warunkach. Proces produkcji „KOMPO-ZZO Marszów” przebiega w szczelnych żelbetowych komorach kompostowni przy udziale aktywnego napowietrzania i nawadniania. Część procesu zachodzącego w kompostowni trwa od 15 do 18 dni i podzielona jest na 6 faz. Dwie pierwsze fazy to podnoszenie temperatury przy jednoczesnym napowietrzaniu i nawadnianiu, następnie jest faza sterylizacji w temp. 68 °C, bez nawadniania, kompostowanie (nawadnianie i napowietrzanie) i dwie kolejne fazy – obniżanie temperatury do ok. 40 °C, tylko napowietrzanie. Po zakończeniu procesu aktywnego kompostowania materiał trafia na plac dojrzewania kompostu, gdzie leżakuje w pryzmach ok. 8 tygodni przy cotygodniowym nawadnianiu i napowietrzaniu przy pomocy specjalistycznej przerzucarki firmy Backhus. Po zakończeniu procesu kompostowania wytworzony produkt jest przesiewany na sicie w celu uzyskania optymalnej frakcji (od 0 do 10 mm). Na tym etapie eliminowane są nieprzekompostowane frakcje, dając gwarancję uzyskania produktu o najlepszych parametrach. Po przeprowadzeniu wszystkich niezbędnych badań, atestów wykonanych przez 8 niezależnych instytucji spółka uzyskała pozwolenie na wprowadzenie na rynek kompostu „KOMPO- ZZO Marszów”.

Aby produkowany przez zakład środek poprawiający właściwości gleby – „KOMPO-ZZO Marszów” potocznie zwany kompostem spełniał wymagania jakościowe, od czterech lat cyklicznie jest prowadzona kampania ekologiczna „Jak prawidłowo segregować bioodpady?” skierowana do mieszkańców regionu.

„KOMPO-ZZO Marszów” można stosować w rolnictwie, w uprawach polowych, na terenach zieleni miejskiej, na trawnikach, w donicach i gazonach na potrzeby uprawy roślin ozdobnych oraz wykorzystać przy rekultywacji zdegradowanych terenów. Poprzez stosowanie kompostu zwiększamy różnorodność biologiczną prowadząc do skutecznej poprawy aktywności fauny, cyklów przemian substancji organicznej ostatecznie korzystnie wpływając na fizyczną strukturę gleby. Szeroki zakres możliwości wykorzystania środka poprawiającego właściwości gleby, prostota jego produkcji, magazynowania oraz łatwość stosowania równoważą poniesione koszty i czas niezbędny (nawet do roku czasu) do uzyskania pozwolenia na obrót wyprodukowanym „kompostem”. Taki sposób postępowania z odpadami pozwala na eliminowanie składowania ich na składowisku, co przedłuża żywotność kwatery i sprzyja uzyskaniu wymaganych prawem poziomów odzysku. Dodatkowo „KOMPO-ZZO Marszów” jest elementem zrównoważonego, ekologicznego rozwoju doskonale wpisując się w ideę gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Dla Spółki najważniejszą oceną jakości jest ta wydana przez użytkowników kompostu. Dystrybucja 1500 ton kompostu w 2018 r. jest potwierdzeniem ogromnego zainteresowania mieszkańców regionu.

Budowa instalacji do zagospodarowania stabilizatu – nowatorskie oprogramowanie do odzysku szkła ze stabilizatu

W 2018 r. w zakładzie uruchomiono pierwszą w Polsce innowacyjną instalację do zagospodarowania stabilizatu powstającego w wyniku przetwarzania odpadów komunalnych o frakcji 0-80 mm. Stabilizat stanowi ok. 60% masy strumienia odpadów komunalnych zagospodarowywanych w instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych. Dotychczas odpady te, po procesie stabilizacji kierowane były na składowiska odpadów, co wiązało się z ponoszeniem kosztów z tytułu opłaty za korzystanie ze środowiska. Ponadto bezpowrotnie tracono szansę na odzyskanie surowców znajdujących się w tym strumieniu oraz zapełniano kwatery składowisk. Głównym efektem ekologicznym jest znaczne zwiększenie ilości odzyskiwanego szkła znajdującego się w strumieniu odpadów komunalnych. To pozwala na zmniejszenie wydobycia naturalnego surowca do produkcji szkła przez branżę szklarską i w ten sposób przyczynia się do ochrony zasobów naturalnych i środowiska. Kolejnym efektem ekologicznym jest ograniczenie masy odpadów trafiających na składowisko. To przekłada się na wydłużenie żywotności istniejących składowisk bez konieczności budowy kolejnych, które zajmują powierzchnie terenu i nieodwracalnie zmieniają jego charakterystykę nawet po zakończeniu użytkowania. Kolejnymi pozytywnymi aspektami przedsięwzięcia są wykorzystanie potencjału energetycznego stabilizatu – produkcja RDF. Wykorzystanie – odzysk frakcji mineralnej np. do rekultywacji oraz recykling gruzu jako kruszywa na podbudowy dróg lub produkcji elementów betonowych.

Na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych stwierdzono, że w stabilizacie, wagowo znajduje się ok. 10% szkła, które można wydzielić w wyniku separacji optycznej. W przypadku instalacji ŁCR Marszów podczas zagospodarowania odpadów komunalnych powstaje ok. 22 000 ton stabilizatu rocznie, z którego można odzyskać ponad 2 000 ton stłuczki szklanej rocznie o parametrach umożliwiających jej recykling. Zwiększenie ilości odpadów przekazywanych do recyklingu o wysortowane szkło umożliwia ŁCR Marszów zapewnienie gminom dostarczającym odpady, wymaganych prawem UE poziomów odzysku i recyklingu.

Jest to pierwsze i jak na razie jedyne rozwiązanie tego typu w Polsce. Kluczowy był dobór odpowiednich urządzeń i połączenie ich w instalację do zagospodarowania stabilizatu. W fazie projektowania rozpoczęto współpracę z firmą będącą liderem w projektowaniu najnowocześniejszych urządzeń w dziedzinie separacji. Wspólne działania w fazie testów doprowadziły do powstania aplikacji umożliwiającej wysortowanie szkła o jakości stłuczki rynkowej. Kolejnym krokiem było znalezienie odbiorcy szkła. W ramach trójstronnych spotkań udało się wypracować porozumienie mające na celu gospodarcze wykorzystanie surowca. Poznając oczekiwania i możliwości techniczne firmy, która wyraziła zainteresowanie naszym projektem, udało się opracować nowatorskie oprogramowanie oraz technologię pozyskiwania szkła z odpadu. Wspólne działania trzech firm: ŁCR Marszów, firmy dostarczającej technologię, firmy odbierającej szkło zakończyły się pomyślnie, choć w tym miejscu należy zaznaczyć, że nadal trwają prace nad optymalizacją procesu w celu zwiększenia wydajności i efektywności instalacji. Dzięki zastosowaniu wyżej wymienionych technologii udało się opracować 11 programów do separacji szkła ze stabilizatu.